Henri Michaux'yu Tanımak & André Gide

Kitap yorumuma geçmeden önce bu kitap ve nasıl aldığıma dair birkaç söz söylemek istiyorum;
İlk önce Ankara, Kızılay’da inanılmaz güzel sahaflar olduğunu ve bu yönden Ankara’nın gözümde ikinci artısını aldığını söylemek isterim (ilk artısını Seray’ın orada yaşaması ile almıştı, yoksa doğduğum bu şehri gerçekten sevemedim). 

Bir iş merkezi düşünün, (İstanbul – Kadıköy’deki bilgisayar malzemeleri satan Yazıcıoğlu İş Hanını bilen bilir, onun benzeri) aşağıya ve yukarıya doğru sarmal merdivenleri olan ve her katta dükkan dükkan eski kitap satan yerler. Akmar’daki (Kadıköy) veye Beyazıt Sahaflar Çarşısındaki gibi test kitapları satan kitapçılardan bahsetmiyorum size. Eski, yeni veya ikinci el dolu dolu kitap satan klasik sahaf dükkanları bunlar. Her dükkanın kapısının önündeki tezgahlarda tanesi 5 TL olan kitapları ile ve içeri girdiğinizde tavanlara kadar kitap yığılı rafları ile yüzünüzü güldüren bir yer.

Maceramız, Gore Vidal’ın Golgoto’dan Canlı Yayın kitabının Nadir Kitap’dan buradaki bir sahafta olduğunu öğrenmem ve Seray ile buraya gelmemiz ile başladı. Kitabımızı aldık hatta daha fazlasını aldık. 

Dükkandan ayrılırken, psikoloji kitaplarına başlamak istediğimi söylediğim ve bana A.Gide’i öneren arkadaşımın sözleri aklıma geldi ve dükkan sahibine (veya çalışanına da olabilir) Gide’nin kitapları olup olmadığını sordum. Bana ellerinde sadece bu kitabı olduğunu ve isteyip istemediğimi sorduklarında "tamam istiyorum" dediğimde aklımda kalın okunması zor bir kitap vardı. Elime incecik pembe bir kitap verdiklerinde Seray ile çok güldüğümüzü hatırlıyorum. Seray’ın bunu yolda bitirirsin nedir bu sözleri de gülmemizin artmasındaki sebeptir. :))

Andre Gide

Evet, 38 sayfalık incecik bir kitap. Eski mi, eski. 1985 basımı, sayfaları sarı samanlı kağıt olması eski kitap kokusunu barındırması kitabın kendisini içeriğini bilmeden sevmeme neden oldu. Hele ki ilk sayfasında 4 Eylül Yayınları (kitabın yayın evi) sahibinin imzasını görmem de kitabın kütüphanemde baş köşede olacağının ayrı garantisi oldu diyebilirim.

Ancak, üzülerek söylemek isterim ki, Belçika asıllı Fransız şair, yazar, seyyah Henri Michaux’u tanıyan biri değilim. İki ilki birden yaşatacaktı bu küçük pembe kitap bana. Hem A.Gide’nin dili ve kurgusunu öğreneceğim hem de H.Michaux’u tanıyacağım. Küçük bir kitap için büyük bir amaç.

A.Gide’in dili (en azından bu kitap için) çok keyifli ve okunması kolay (diğer kitaplarını da okuduğumda daha rahat genelleme yapabilirim). Şairi anlatırken sanki sizinle konuşuyormuş gibi yazılmış kelimeleri okuyorsunuz. İnanılmaz doğal ve sizi hemen kitabın içerisine çekiyor. 

“Metinlere gereken ilgiyi göstermenizi isteyeğim sizden;” (s.16)

“Size okuduğum parçalardan, bazı tümceleri atladım.” (s.15) 

“Sizden ayrılmadan önce, Michaux’un bir şiiirni daha okumak isterim” (s.36)

Kitabın diğer bir güzel yönü A.Gide’in şairi anlatırken kullandığı betimlemeler, benzetmeler. Gide, kelimelerle oyanamış sanki, HM’yi bir şair edası ile tanımlıyor, bazen kim şair karıştırabilirsiniz bile. Yazar, HM'yi okuyucunun gözünde bazen öyle yüceleştiriyor ki A.Gide’nin alçak gönüllüğü karşısında bir kere daha takdirinizi sunmadan duramıyorsunuz.

Kitapta HM’nin eserlerinden örnekler verilmiş. Bu çok dengeli bir şekilde yapılmış ki sadece baz Michaux'un eserlerini okuyacağınız bir kitap olmaktan çıkmış. Aralarda A.Gide’nin bu eserler karşısındaki hayranlığını anlayacağınız açıklamalarda var. Sıkılmadan ve zrlanmadan sayfalar elinizden akıp gidiyor (bende şair oldum kitap sonrası).

A.Gide'ye bu kitabı ile başladığım için memnun ve eğer A.Gide beni anlatsa idi nasıl anlatırdı, hangi kelimelerle büyülerdi hayal ve düşünceleri ile kitabı bitirdim.

Kitabı, hem A.Gide'yi hem de H. Michaux'u tanımanız açısından tavsiye ediyorum ancak kitabı kolay da bulunamacağını biliyorum. Ben hem kitaba sahip hem de okumuş şanslı azınlıklardan oldum umarım ki sizde bu şansı yakalarsınız.